نقش و جایگاه انرژی در معادلات سیاست خارجی روسیه

مطالعه مربوط به انرژی برای همه کشورها دارای ضرورت راهبردی می باشد. انرژی محور اصلی توسعه و پیشرفت جوامع بشری است. به همین دلیل باید با حساسیت بیشتری نسبت به گذشته در تمامی ابعاد اقتصادی، سیاسی و امنیتی پیگیری شود. در چنین وضعیتی توجه به آینده منابع انرژی و چگونگی سازماندهی تولید، انتقال و مصرف آن به عهده همه تولید کنندگان و مصرف کنندگان انرژی است. کشور روسیه به عنوان اولین تولید کننده و دومین صادرکننده نفت و اولین تولیدکننده و صادر کننده گاز در جهان محسوب می گردد. اکنون انرژی به عنوان یکی از فاکتورهای کلیدی در شکل دهی به روابط خارجی روسیه بشمار می رود. انرژی این فرصت را برای روسیه فراهم کرده تا با بهره گیری از آن مشکلات اقتصادی روسیه را که پس از فروپاشی ایجاد شده بود، سامان بخشد. رهبران روسیه دریافتند که به واسطه پتانسیل بالای منابع نفت و گاز این امکان را دارند تا از انرژی به عنوان یک عنصر تاثیرگذار استفاده کنند و میزان نفوذ خود بر کشورها و به ویژه کشورهایی که مصرف کننده انرژی روسیه هستند را بیشتر کند، به خصوص که روسیه سخت خواهان بازگرداندن اعتبار و قدرت قبلی خود در میان سایر کشورها است. اتفاقاتی که در عرصه بین المللی به وقوع پیوست همانند قطع لوله ها ی گاز روسیه به اکراین در زمستان سال 2006 گویای آن بود که روسیه از انرژی خود استفاده ابزاری می کند و در جهت نیل به اهداف سیاسی و حتی اقتصادی خود گام برمی دارد. لذا این پژوهش قصد دارد به نقش و جایگاه عامل انرژی در سیاست خارجی روسیه بپردازد، بنابراین این پرسش مطرح شده است: نقش و جایگاه انرژی در معادلات سیاست خارجی روسیه چگونه است؟ برای پاسخگویی به این پرسش، فرضیه اصلی بدین ترتیب مطرح شده است: با توجه به استراتژیک بودن انرژی، چنین به نظر می رسد که انرژی یک عامل مهم در تدوین معاملات سیاست خارجی روسیه جهت احیا جایگاه این کشور محسوب می شود. برای پاسخ گویی به این پرسش، و تحلیل این فرضیه، داده ها از طریق کتاب، نشریه، مقاله و اینترنت جمع آوری شده و از روش توصیفی-تحلیلی برای تشریح و بررسی داده ها استفاده شده است. در این پژهش نشان داده می شود که روسیه با استفاده از انرژی در سیاست خارجی به دنبال مطرح کردن خود به عنوان مهم ترین عامل تأثیرگذار در سیاست انرژی جهان است. تا به این وسیله به اهداف دیگر خود در سیاست خارجی دست یابد.